Πρόκειται γιὰ τὴν πιὸ συχνὴ αἰτία χαμένων ὡρῶν ἀπὸ τὸ σχολεῖο ἢ τὴν ἐργασία μεταξὺ γυναικῶν εὑρισκομένων στὴν ἐφηβεία ἀλλὰ καὶ στὴν ἡλικία 20-30 ἐτῶν, ἐνίοτε δὲ καὶ ἀργότερα. Εἶναι ἔντονος πόνος κυρίως στὴν κάτω κοιλιά, ἐνίοτε δὲ συνοδεύεται ἀπὸ ναυτία, ἐμετὸ καὶ πονοκέφαλο, φαινόμενα ποὺ ὁδηγοῦν τὴν γυναῖκα σὲ κατάκλιση, θερμοφόρα καὶ ἀπουσία ἐκ τῶν δραστηριοτήτων της.
Ἡ ἐπώδυνη ἐμμηνορρυσία καλεῖται μὲ τὸν ἐπιστημονικὸ ὅρο δυσμηνόρροια, διακρίνεται δὲ σὲ δύο τύπους: 1) τὴν πρωτοπαθῆ ὅπου δὲν ὑπάρχουν ὀργανικὰ προβλήματα, ὀφείλεται δὲ στὴν ἔκλυση ἀπὸ τὸ τοίχωμα τῆς μήτρας ὁμάδος ὁρμονῶν (προσταγλανδῖνες) οἱ ὁποῖες προκαλοῦν συσπάσεις τῆς μήτρας, μὲ τὶς τελευταῖες νὰ εἶναι ἡ ἀφορμὴ ἐκδηλώσεως τῶν πόνων, 2) τὴν δευτεροπαθῆ δυσμηνόρροια ὅπου ὑπάρχουν ὀργανικὲς παθήσεις, μεταξὺ δὲ αὐτῶν κυρίαρχο ρόλο παίζει ἡ ἐνδομητρίωση.
Στὴν τελευταῖα, κύτταρα τοῦ ἐσωτερικοῦ τοιχώματος τῆς μήτρας μεταναστεύουν σὲ ἄλλες θέσεις τοῦ σώματος (ὠοθῆκες, σάλπιγγες, ἔντερο, στὶς χειρουργικὲς (ἀπὸ καισαρικὴ τομὴ) οὐλὲς τοῦ δέρματος, στὸ στομάχι κ.ἄ. Συνεπῶς ἐδῶ μπορεῖ νὰ ἔχουμε συμπτώματα καὶ ἀπὸ ἄλλα σημεῖα τοῦ σώματος. Στὴν ἐνδομητρίωση συχνὲς εἶναι οἱ κύστεις ἐνδομητριώσεως, ποὺ μποροῦν νὰ ὁδηγήσουν τὴν γυναῖκα ἀκόμη καὶ στὸ χειρουργεῖο. Ἡ διάγνωση τίθεται ἐκ τοῦ ἱστορικοῦ, τῆς κλινικῆς ἐξετάσεως ὑπὸ τοῦ γυναικολόγου καὶ τοῦ διακολπικοῦ ὑπερηχογραφήματος ἔσω γεννητικῶν ὀργάνων.
