Καμία ἄλλη μορφὴ καρκίνου δὲν ὑποκινεῖ τόσους φόβους στὴν γυναῖκα ὅσο ὁ καρκῖνος τοῦ μαστοῦ. Καὶ δὲν εἶναι μόνον ὁ φόβος γιὰ τὴν ζωή, εἶναι καὶ τὸ συναισθηματικὸ φορτίο ἀπωλειας τῆς γυναικείας θελκτικότητος καὶ ὀμορφιᾶς.
Γιὰ πολλὲς γυναῖκες, ἡ διάγνωση «καρκῖνος τοῦ μαστοῦ» κρέμεται ὡς δαμόκλειος σπάθη ἐπάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι τους, εἰδικῶς ὅταν ἡ μητέρα ἢ ἡ αδελφὴ εἶχε ἤδη καρκῖνο τοῦ μαστοῦ, ἢ ἀκόμη ἀπεβίωσε ἐξ αἰτίας του. Μία στὶς ἑπτὰ γυναῖκες θ’ ἀναπτύξουν καρκῖνο τοῦ μαστοῦ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ζωῆς των, ἐξ αὐτῶν δὲ τὸ 80% σὲ ἠλικίες > 45 ἐτῶν. Ἐλπιδοφόρο μήνυμα ὅμως εἶναι, ὅτι ἡ θνησιμότητα τοῦ καρκίνου αὐτοῦ περιορίσθηκε σήμερα στὸ 10% τῶν προσβεβλημένων γυναικῶν χάρις σὴν συνεχῆ καμπάνια γιὰ προληπτικὸ ἔλεγχο. Γιὰ τὴν καλύτερη συνεργασία μεταξὺ τῶν ἐργαστηριακῶν καὶ τῶν κλινικῶν γιατρῶν, καθὼς ἐπίσης γιὰ τὸ ὅσον τὸ δυνατὸν μεγαλύτερο ὄφελος τῶν ἀσθενῶν (οἱ ὁποῖοι πρέπει νὰ γνωρίζουν, ὅ, τι ἡ συχνότητα τοῦ καρκίνου τοῦ μαστοῦ αὐξάνεται σὲ ὅλο καὶ μικρότερες ἡλικίες, ἐνίοτε δὲ καὶ κάτω τῶν 30 ἐτῶν) , τὰ ἀποτελέσματα τῆς μαστογραφίας ἔχουν κωδικοποιηθεῖ. Ἡ κωδικοποίηση αὐτὴ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ American College of Radiology (ACR), τὸ ὁποῖο εἰσήγαγε τὸ Breast Imaging Reporting and Data System μὲ τὸν κωδικό BIRADS , ποὺ ἀναφέρεται στὰ ἀκτινολογικὰ, ὑπερηχογραφικὰ κριτήρια παθολογίας, ὅπως ἐπίσης καὶ στὰ ἀντίστοιχα τῆς μαγνητικῆς τομογραφίας. Ἡ κωδικοποίηση ACR ἀναφέρεται στὶς κατηγορίες πυκνότητος τῶν μαστῶν στὴν μαστογραφία. Καὶ οἱ δύο κωδικοποιήσεις παραπέμπουν στὸ ποιὰ περαιτέρω βήματα ἀπαιτοῦνται, προκειμένου νὰ τεθεῖ ὁριστικὴ διάγνωση κατὰ περίπτωση.Ἡ κωδικοποίηση αὐτὴ ἔγινε δεκτὴ καὶ καθιερώθηκε πλέον σ’ ὅλες τὶς χῶρες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, Αὐστραλίας, Ἰαπωνίας, ΗΠΑ, Καναδᾶ κ. ἄ. Οἱ ἀσθενεῖς βλέπουν πλέον στὶς ἐκθέσεις τῶν ἀκτινολόγων τοὺς κωδικοὺς BIRADS, ACR καὶ πρέπει νὰ ἐξοικειωθοῦν μ’ αὐτούς, διότι στὸ τέλος –τέλος παραπέμπουν στὸ ἐρώτημα ποὺ συχνὰ δεχόμεθα οἱ ἀκτινολόγοι ἀπὸ τὶς ἀσθενεῖς μας: «κάθε πότε πρέπει νὰ κάνω μαστογραφία γιατρέ; χρειάζεται νὰ κάνω κάτι παραπάνω;».
Ἡ ἀπάντηση εἶναι συνάρτηση τοῦ οἰκογενειακοῦ ἱστορικοῦ καὶ τῆς ἡλικίας τῆς ἀσθενοῦς. Βεβαρυμένο οἰκογενειακὸ ἱστορικὸ ἔχουν οἱ γυναῖκες μὲ μητέρα ἢ ἀδελφὴ μὲ διαγνωσθέντα καρκῖνο τοῦ μαστοῦ.
Σὲ γυναῖκες μὲ ἀρνητικὸ οἰκογενειακὸ ἱστορικὸ ἡ πρώτη μαστογραφία ἢ μαστογραφία ἀναφορᾶς ὅπως λέγεται, θὰ πρέπει νὰ γίνεται περὶ τὸ 35ο ἔτος τῆς ἡλικίας, στὴν συνέχεια δὲ ἀπὸ τὸ 40ο ἔτος ἕως τὸ 75ο ἔτος ν’ ἀκολουθεῖ ἐτήσιος προληπτικὸς μαστογραφικὸς ἔλεγχος. Μετὰ τὰ 75 ἡ μαστογραφία μπορεῖ νὰ ἐπαναλαμβάνεται κάθε 2-3 χρόνια, κι αὐτὸ διότι μετὰ τὰ 75 ἡ ἀνάπτυξη καὶ ἐξέλιξη ἑνὸς καρκίνου, ποὺ ἐνδεχομένως θὰ ἐμφανιστεῖ ἐνδιάμεσα ἀπὸ τοὺς μαστογραφικοὺς ἐλέγχους, εἶναι ἀργή, ὁπότε δὲν εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἐτήσια μαστογραφία.
Σὲ γυναῖκες μὲ βεβαρυμένο οἰκογενειακὸ ἱστορικό ὁ προληπτικὸς μαστογραφικὸς πρέπει νὰ ξεκινᾶ περίπου 15 χρόνια ἐνωρίτερα ἀπὸ τὴν ἡλικία στὴν ὁποία ἐμφανίστηκε ὁ καρκῖνος τοῦ μαστοῦ στὴν μητέρα ἢ στὴν ἀδελφὴ τῆς ἀσθενοῦς. Δηλαδὴ, ἐὰν ἡ μητέρα παρουσίασε καρκῖνο τοῦ μαστοῦ στὸ 45ο ἔτος τῆς ἡλικίας της, ἡ κόρη καλὸ εἶναι, ν’ ἀρχίζει τὸν μαστογραφικὸ ἔλεγχο στὸ 30ο ἔτος. Στὴν συνέχεια, ἡ μαστογραφία πρέπει νὰ ἐπαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
Ὁ κατωτέρω παρατιθέμενος πίνακας περιγράφει περιληπτικὰ ὅσα πρέπει νὰ γνωρίζει κάθε γυναῖκα γιὰ τὸν προληπτικὸ ἔλεγχο τῶν μαστῶν της.
